Introductie
Fotografie en compositie, om maar gelijk met de deur in huis te vallen, ik snap het jargon niet, ik begrijp niet waar ze het over hebben en ik zie het niet. Hieronder wat tips en overpeinzingen
Of mij dat nu een gelijk een kansloze fotograaf maakt weet ik niet, ik heb het er soms wel moeilijk mee. Het weerhoudt mij in ieder geval niet om foto’s te maken.
Mijn ervaringen tot nu toe
Ik bekijk weleens filmpjes over compositie en/of lees er over.
Wat mij steeds opvalt is het trekken van willekeurige lijnen, om vervolgens uit te leggen dat dit daarom een mooi compositie is. De foto hiernaast is daar een goed voorbeeld van. De Gulden snede (Fibonacci spiraal) is over de Mona Lisa gekliederd en vervolgens wordt er uitgelegd waarom het schilderij zo mooi wordt gevonden.
Ik had de spiraal ook ergens anders kunnen laten beginnen om vervolgens te bewijzen dat er niets van klopt.
Idem met het schilderij, salvator mundi, ernaast. De vierkantjes geven de verhoudingen aan maar, ik kan ze ook anders tekenen en dan klopt het hele verhaal niet meer.
Bovenstaande lijkt alsof ik de hele theorie van compositie omver wil halen maar dat is zeker niet zo. Wat mij dwarszit is dat er door middel van regels moet worden worden uitgelegd waarom iets zo is. Terwijl “mooi” zo’n rekbaar begrip is dat je dat volgens mij niet kan vastleggen in een formule of getal, 1:1.61803 om precies te zijn.
Wat maakt een mooie fotografie en compositie? (denk ik)
1 – Fotografeer je onderwerp, niet de hele wereld
Wat ik hier mee bedoel dat je je onderwerp kiest en dat dan zo duidelijk mogelijk op de foto zet. Hieronder (linksboven) zie je een mooie familiefoto van familie in Pisa. Dit is zo’n typische foto die je moeder leuk vindt. Ze kan de toren zien, de familie is net zichtbaar maar ook nietszeggend. Fotografeer je nu je familie of de toren van Pisa? Maak je keuze! Rechtsboven een familie foto met een hint van Pisa da’s al veel beter. Linksonder de toren van Pisa. En omdat er toevallig een konijntje langsliep rechtsonder dezelfde foto maar nu met een konijntje.
wat is nu het onderwerp? 
familie 
toren 
toren met konijntje
Konijntje?
Ik weet niet hoe ik er ooit op gekomen ben… Als je je onderwerp groot en duidelijk in beeld hebt is dat leuk. Maar dan mis je soms nog iets spannends, een herkenbaar ding. Je brengt met het konijntje op de foto rechtsonder de compositie in balans. Het lege gedeelte rechts (dat heet dan negatieve ruimte) is opeens opgevuld met iets dat eigenlijk net zo belangrijk oogt als de toren.
Mijn tip is: Experimenteer hiermee, desnoods zet je met Photoshop een “konijntje” in je foto en kijkt wat dat doet met je foto.
Kat als “konijntje” 
Persoon als “konijntje”
De foto hierboven is gemaakt terwijl ik portretfoto’s aan het maken was van de fretten. Deze foto is totaal mislukt, ware het niet dat een van onze katten ongelofelijk dom op de achtergrond zat te kijken. Hij brengt de hele foto in balans. Haal hem weg en de foto had de prullenbak in gegaan.
2 – Zet je onderwerp niet altijd koud in het midden van de foto
Als ik mijn foto’s bekijk zie ik dat ik mij daar behoorlijk schuldig aanmaak. Het is wel afhankelijk van je onderwerp! Normaliter kijken wij van links naar recht. Wat prettig kijkt is daardoor:
kleine lege ruimte – onderwerp – iets meer lege ruimte.
Toren links – konijntje 
Toren in het midden 
Konijntje – toren rechts
De linker foto is het “spannendst”, midden is saai en recht is een foto van een konijntje met de toren op de achtergrond. Zouden wij van rechts naar links lezen dan is de indruk heel anders. Dit het de “regel van derden“
Je hoeft je er niet aan te houden dat de foto altijd van links naar rechts “leest”. De linker foto is ook “konijntje – toren – zon”. Ik doe dan wel even de aanname dat je van de zon iets anders maakt, normaal zou ik niet zo in de zon fotograferen.
Zonder dat ik er eigenlijk op lette is de horizon ook op 1/3 gekomen, een horizon in het midden van de foto is zelden mooi, tenzij je symmetrie wil hebben.
Horizon boven het midden 
Horizon onder het midden inclusief twee zeemeeuw konijntjes
3 – Let op de randen van je foto
Als je aan het fotograferen bent focus je je heel erg op je onderwerp. Dat is logisch, daar draait het allemaal om. Maar, vergeet niet goed in je zoeker te kijken. Soms steekt er een tak uit, net in je foto. Een gedeelte van een boom aan de zijkant is mij ook niet helemaal vreemd. Storende elementen die je tijdens het maken van de foto niet zag. En als je thuiskomt en je foto’s bekijkt denk je dan “heb ik dat nu echt niet gezien?”. Veel van mijn missers hebben dit probleem. Je kan met Photoshop wel een en ander weggehalen. Maar, dat is veel werk en als je beter opgelet had was het niet nodig.
Had een stapje naar rechts gedaan en de boom stond er niet op. 
Had de camera iets naar beneden gericht en iets meer ingezoomd dan had je een betere foto
Rust nemen en goed in je zoeker kijken kan je achteraf veel tijd schelen en maakt dat je meer keepers hebt.
4 – Let op de achtergrond
Een mooie foto heeft meestal ook een mooie achtergrond. De truc hierin is spelen met je diafragma. Bij een groot diafragma wordt je achtergrond wazig. Hiermee isoleer je je onderwerp van de achtergrond en springt het eruit. Ook de kleur van je achtergrond maakt of breekt een foto. Helaas heb je niet altijd de achtergrond voor het kiezen. In het bijzonder in de dierentuin.
Fotografie en compositie – conclusie
Ik kan de hele website vullen met tips over compositie. Ga ik niet doen… Mooie composities maken leer je met vallen en opstaan. Wees kritisch voor jezelf, heel kritisch zelfs. Uiteindelijk wordt het maken van mooie composities een natuurlijk iets wat je automatisch doet.
Veel oefenen, veel foto’s maken vanuit iedere mogelijke hoek en uiteindelijk heb je al gelijk door waar je moet gaan staan voor een mooie foto.
En het jargon waar ik niets van begrijp? Ach, misschien ga ik het nog weleens een keer begrijpen.
Kijk ook eens kritisch naar het camerawerk van grote regisseurs. Steven Spielberg heeft een feilloos gevoel voor camerapositie, belichting en compositie. Films met cameramannen Roger Deakins of Janusz Kamiński zijn de moeite waarde om eens te bekijken als fotograaf.